Beoordeling alternatieven

Om invulling te geven aan de genoemde doelen worden in het IRM keuzes gemaakt over de beoogde afvoer- & bergingscapaciteit, bodemligging & sedimenthuishouding en natuurontwikkeling. Deze keuzes dienen de verschillende negatieve trends te keren op het gebied van veilige afvoer van hoog water, rivierdynamiek met robuuste natuur, zoetwaterbeschikbaarheid, scheepvaart en ruimtelijke kwaliteit. Het realiseren van de beleidskeuzes kan direct of indirect leiden tot het in meerdere of mindere mate bereiken van de IRM-doelen, maar kan daarnaast ook leiden tot andere milieueffecten.

De beleidskeuzes kunnen gerealiseerd worden met diverse maatregelen, zoals het verruimen van het winterbed, het aanpassen van het zomerbed en/of het suppleren van sediment. Welke maatregelen precies genomen gaan worden is nog onbekend. Om inzicht te geven in zowel de mate van doelbereik als potentiële (milieu)effecten is gewerkt met indicatieve pakketten van maatregelen. Er zijn drie alternatieve combinaties van de beleidskeuzes samengesteld:

  • Alternatief 1: accent op laagwaterproblematiek

  • Alternatief 2: accent op hoogwaterproblemantiek

  • Alternatief 3: accent op laag- en hoogwaterproblematiek.

De alternatieven zijn onderscheidend, zoals verbeeld in figuur S.2, in het ‘speelveld’ van bodemligging & sedimenthuishouding en afvoer- & bergingscapaciteit. Er is gevarieerd in bodemligging (uit te drukken in centimeters bodemverhoging of verlaging) en afvoercapaciteit (uit te drukken in centimeters waterstandsverlaging of verhoging bij een indicatieve toename van de piekafvoer van 16.000 m3/s naar 17.000 m3/s bij Lobith), met differentiatie op riviertrajectniveau. De PAGW opgave[1] is onderdeel van alle alternatieven.

Deze grafiek laat zien hoe de alternatieven zich verhouden tot elkaar, waarbij enerzijds wordt gekeken naar de mate van afvoer- en bergingscapaciteit en anderzijds de sedimenthuishouding en bodemligging. Alternatief 3 genereert de grootste mate van afvoer- en bergingscapaciteit en verlaging van de bodemligging. Alternatief 0 (de referentiesituatie) genereert de minste mate van van afvoer- en bergingscapaciteit en verlaging van de bodemligging. Alternatief 1 en 2 zitten daar tussenin.

Figuur S.2 Positionering alternatieven 1, 2 en 3 (0 staat voor de referentiesituatie)

Voor elk alternatief is beoordeeld in hoeverre deze in positieve of negatieve zin bijdraagt aan de vijf IRM-doelen, ten opzichte van de (negatieve) trends die zichtbaar zijn in de referentiesituatie.

De resultaten van de beoordeling van doelbereik is zichtbaar in tabel S.1 ten S2. Hierbij is onderscheid gemaakt in de beoordeling voor drie Rijn takken en de Maas. Ook is beoordeeld welke milieueffecten de alternatieven met zich meebrengen. De resultaten hiervan zijn zichtbaar in tabel S3 en S4.

Beiden beoordelingen zijn uitgevoerd door middel van expert judgement. Hierbij is gebruik gemaakt van beschikbare informatie en diverse studies, zoals de doorrekening van het Nulalternatief [Asselman et al., 2022], Systeembeschouwing IRM en sectoraal uitgevoerde studies, denk aan Klimaatbestendige Netwerken – Bevaarbaarheid, DP Zoetwater, Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). De beoordeling heeft plaatsgevonden aan de hand van een zevenpuntsschaal met plussen en minnen.

Tabel S.1 Samenvatting effectbeoordeling doelbereik Rijntakken (incl. PAGW)

Deze tabel geeft een samenvatting van de effectbeoordeling voor het doelbereik van de beoordelingsaspecten voor de Rijntakken voor de drie alternatieven en het richtinggevend VKA. Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 6.

Tabel S.2 Samenvatting effectbeoordeling doelbereik Maas (incl. PAGW)

Deze tabel geeft een samenvatting van de effectbeoordeling voor het doelbereik van de beoordelingsaspecten voor de Maas voor de drie alternatieven en het richtinggevend VKA. Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 6.

S.3 Samenvatting effectbeoordeling milieueffecten Rijn (incl. PAGW)

Deze tabel geeft een samenvatting van de effectbeoordeling voor de milieueffecten van de beoordelingsaspecten voor de Rijn voor de drie alternatieven en het richtinggevend VKA. Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 7.

S.4. Samenvatting effectbeoordeling milieueffecten Maas (incl. PAGW)

Deze tabel geeft een samenvatting van de effectbeoordeling van de milieueffecten van de beoordelingsaspecten voor de Maas voor de drie alternatieven en het richtinggevend VKA. Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 7.
  • 1 PAGW staat voor Programmatische Aanpak Grote Wateren en heeft tot doel de waterkwaliteit (morfo-ecologische kwaliteit) te verbeteren en de natuur te versterken in de grote wateren. De PAGW-opgave voor het rivierengebied is beschreven in de ecologische systeemopgave PAGW-Rivieren en betreft o.a. het realiseren van 28.300 ha ecotoopverandering.