Onzekerheden en leemten in kennis

Het ontwerp Programma IRM heeft een agenderend karakter en kent een hoog schaal- en abstractieniveau. Dit milieueffectrapport heeft als gevolg hiervan ook een agenderend karakter en een hoog schaal- en abstractieniveau. Een effectbeoordeling met dit karakter en bovendien gericht op effecten die zich op de lange termijn voordoen, is per definitie omgeven met de nodige onzekerheden en kennisleemten. Bij de effectbeoordeling in dit milieueffectrapport kunnen twee typen leemten in kennis worden aangeduid. Ten eerste bestaat er onduidelijkheid over de daadwerkelijke uitwerking van de voorgestelde keuzes, aangezien de te nemen maatregelen nog niet bekend zijn en de concrete uitwerking hiervan afhankelijk is van nog te nemen vervolgstappen (zie paragraaf 10.4 'vervolgstappen en uitvoering van het beleid'). Ten tweede ontbreekt in veel gevallen kennis en informatie over de situatie in de toekomst, waardoor de uitwerking van effecten op dit moment lastig te duiden is. Voor de daadwerkelijke uitvoering van het Programma IRM is daarom meer specifieke kennis nodig die van belang is om bij de verdere uitwerking er van milieugevolgen te voorkomen.

Er zijn diverse onderzoeken nodig die generieke systeemkennis van de rivieren opleveren (als basis voor de routekaart eerste fase). Deze betreffen:

  • Doorvertaling consequenties klimaat- en deltascenario’s 2024 op afvoer en bergingscapaciteit, rivierbodemligging en afvoerverdeling

  • Systeembeschouwing IJssel-Vechtdelta Systeembeschouwing

  • Input van onderzoeken stresstesten vanuit klimaatbestendige netwerken HWS en HVWN

  • Onderzoek naar voorspelbaarheid van klimaatverandering en impact op beleid(svorming)

  • Evaluatie systeemmaatregelen Maas

  • Evaluatie Beleidslijn Grote Rivieren

Daarnaast zijn de lessen en leerervaringen uit de lopende projecten en pilots van groot belang voor de routekaart. Voorbeelden van loppende projecten en pilots betreffen Meanderende Maas, Gelderse Poot, Grensmaas Maasvallei en Lob van Gennep. Tenslotte zijn er onderzoeken en activiteiten nodig om de (tussen)resultaten in de routekaart, voor de vijf sporen te bereiken, zodat de uitvoeringsstrategieën kunnen worden opgesteld. Deze zijn weergegeven in onderstaande tabel. In een werkplan worden de benodigde onderzoeken en activiteiten, de onderlinge verbanden en een haalbare planning verder uitgewerkt.

Tabel 10‑5 beoogde onderzoeken en activiteiten voor de routekaart eerste fase IRM

Beoogde onderzoeken en activiteiten in de vijf sporen

Rivierbodemligging en sedimenthuishouding

Aanpassen regelgeving en contracten ontgrondingen in zomerbed te stoppen

Onderzoek voor riviersedimentstrategie

Onderzoek noodzaak instandhouden zomerbedverdiepingen in Maas en IJsel

Uitwerken beleidskeuzes rivierbodemligging (maakbaarheid) DGWB

Ontwikkelen aanpak bodemzorg DGWB

Afvoer- en bergingscapaciteit

Onderzoek afvoerverdeling Rijntakken bij hoge afvoeren na 2050 (‘Lek ontzien’)

Onderzoek afvoerverdeling Rijntakken bij lage afvoeren na 2050

Uitkomsten onderzoek afvoer (laagwater) afstemmen met herijking deltabeslissingen Zoetwater en IJsselmeer en VKS’sen gebieden

Onderbouwing keuzes voor afvoerverdeling Rijn

Onderbouwing keuzes en topvervlakking/bergingscapaciteit Maas

Ruimtelijke consequenties

Benodigde ruimte Waterveiligheid (Quickscan Barro)

Nadere uitwerking benodigde binnendijkse ruimte vanuit ruimteclaims functies riviersysteem (bodemligging en afvoer, PAGW, scheepvaart, zoetwater, ruimtelijke ontwikkelingen (BOR 2.0))

Synthese en onderbouwing ruimteclaim

Integraal en gebiedsgericht samenwerken (spelregelkader)

Versterken en verbreden praktijknetwerk

Verbeterpunten analyseren uit leerervaringen pilots en projecten

Scenario’s ontwikkelen voor spelregelkader: integrale programmering, financieringsarrangementen, besluitvormings- en verantwoordingsprocedures, governance en mandaten

Oefenen met stappen ter programmering integrale verkenning en nieuw kader in een aantal projecten

Onderbouwing voorkeurskader Integraal en gebiedsgericht samenwerking

Samenwerking in internationaal verband

Juridische analyse knelpunten in internationale (vooral Europese) wet- en regelgeving

Instellen werkgroep internationaal en ontwikkelen/uitvoeren strategie voor kansen bovenstrooms en beïnvloeding