Natuur

Het (richtinggevend) VKA met daarin 100% realisatie van de 28.300 ha natuuropgave leidt tot een klimaatbestendig rivierecosysteem waarin alle belangrijke habitats en kenmerkende soorten een plaats vinden. De PAGW-opgave wordt deels ingevuld vanuit de opgave vanuit Natura 2000 en KRW en aangevuld met een extra opgave om klimaateffecten op te vangen (en de grote wateren economisch te kunnen blijven gebruiken). Buitendijkse rivierverruimingsmaatregelen biedt kansen om voor Natura 2000-waarden die nu te versnipperd voorkomen (zoals ooibossen en stroomdalgraslanden) robuuste eenheden te creëren. Door het omhoog brengen van de rivierbodem in de Rijn wordt het hoogteverschil tussen het zomer- en winterbed verkleind. Hierdoor neemt de rivierdynamiek, sedimentuitwisseling en de inundatieduur van de uiterwaarden toe. Dit is gunstig voor droge habitattypen die profiteren van zandafzetting als stroomdalgraslanden en voor natte habitattypen die verdrogingsgevoelig zijn, zoals zachthoutooibos.

In de Maas wordt niet zozeer de bodem verhoogd, maar wordt deze gehandhaafd op plekken waar sprake is van erosie. De PAGW is nodig om ook hier meer robuuste eenheden te realiseren. Klimaateffecten, met name ten aanzien van vaker lagere afvoeren worden anders niet voldoende opgevangen.

De score van het (richtinggevend) VKA op de Natura 2000-doelstellingen is daarmee zeer positief (++). Er is wel nadere uitwerking nodig om ter hoogte van de hotspots (Biesbosch, IJssel-Vechtdelta en Grensmaas) te bepalen of de natuuropgave geheel buitendijks past. Waar dat niet het geval is zal aanvullend Barro-reservering en/of binnendijks ruimte nodig zijn.

Belangrijk is dat voor het behalen van de Natura 2000 (en KRW doelen) in gebiedsuitwerkingen en systeem maatregelen gezocht wordt naar synergie met deze programma's.

Het (richtinggevend) VKA met 100% natuuropgave is aanvullend op de wettelijk opgave van de realisatie en kwaliteitsverbetering van het NNN in het rivierengebied. De connectiviteit in het rivierengebied en ook met binnendijkse natuurgebieden wordt verder versterkt en is klimaatrobuust. Zoals bij de beoordeling van de alternatieve aangeven is het wel een aandachtspunt dat de voedselbeschikbaarheid in ganzenfoerageergebieden zal afnemen wanneer agrarisch gebruik geheel zal stoppen (met name in de hotspots), wat overigens waarschijnlijk ook in de referentiesituatie zal spelen door uitvoering van de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (extensivering van de landbouw), maar in welke mate is nu nog niet bekend. De kwaliteit van de uiterwaarden als slaapplaats en waterfoerageergebied voor ganzen zal juist toenemen door meer open water. De score van het (richtinggevend) VKA op de realisatie van het NNN en het versterken van de wezenlijke kenmerken en waarden is daarmee zeer positief (++).

De aanvullende maatregelen die in het kader van de PAGW worden genomen hebben niet alleen een positief effect op de aspecten Natura 2000, Natuurnetwerk Nederland en Beschermde soorten, maar ook op het KRW-doelbereik. Onder meer door het creëren van extra paaigronden voor vis, leefgebied voor macrofauna en groeiplaatsen voor watervegetatie zullen de scores op de maatlatten voor deze groepen hoger worden. Dat geldt uiteraard in de sterkste mate bij een 100% realisatie van de natuuropgave: De score van het (richtinggevend) VKA is zeer positief (++).

Belangrijk is dat voor het behalen van de KRW (en Natura 2000) doelen in gebiedsuitwerkingen en systeem maatregelen gezocht wordt naar synergie met deze programma's.

Het (richtinggevend) VKA realiseert een klimaatbestendig rivierecosysteem waarin voldoende ruimte voor duurzame populaties van (beschermde) soorten die thuishoren in het rivierengebied zoals de meervleermuis, otter, bever, rivierrombout, houting en steur. Om voldoende ruimte te creëren voor de ontwikkeling van een en klimaatbestendig rivierecosysteem worden in het streefbeeld alle buitendijkse landbouwgronden in de hotspots omgezet in natuur of natuur-inclusieve landbouw. De standplaatsen van beschermde plantensoorten die gebonden zijn aan agrarisch gebruik (akkerogentroost, akkerboterbloem, getande veldsla, naaldenkervel en stijve wolfsmelk) kunnen behouden blijven bij natuurinclusieve landbouw. Er is ruimte voor toename van dynamiek in het rivierengebied wat gunstig is voor soorten van het rivierengebied maar een aandachtspunt is voor soorten van de laagdynamische delen in de uiterwaarden (kamsalamander, grote modderkruiper, heikikkiker, rugstreeppad, knoflookpad en diverse broedvogels van rietmoeras). Hier moet bewust ruimte voor gereserveerd worden (rietmoeras, overstromingsvlakten, geïsoleerde wateren), bijvoorbeeld in de Gelderse Poort en IJssel-Vechtdelta waar ruimte is voor laagdynamische (binnendijkse) natuur, maar zeker in de tussenliggende corridors en stapstenen. De score van (richtinggevend) VKA op de leefgebieden van beschermde soorten is zeer positief (++).